Hij is een klassieker in het hockeysegment en het schoolvoorbeeld van kort maar krachtig. Dit is verhaal achter de voornaam Max.
![Foto: Michael Muecke / CC BY SA 2.0 (bewerkt)]()
Foto: Michael Muecke / CC BY SA 2.0 (bewerkt)
Afkorting
Max is een afkorting, dat zal de meeste mensen wel duidelijk zijn. Maar waarvan? Daar komt een heel scala aan namen voor in aanmerking: Maximus, Maximinus, Maximianus, Maximilianus, Maxentius en Maxwell.
Maxwell
Eerst kort iets over Maxwell. Dat is een Schotse plaatsnaam die tot achternaam werd en vervolgens als voornaam in gebruik is gekomen. Je moet hem lezen als Mack’s well, ‘de bron van Mack’. Voor mij is de naam onlosmakelijk verbonden met Maxwell Sheffield uit The Nanny.
De grootste
De andere namen hebben alle vijf te maken met het Latijnse woord maximus, ‘de grootste’ (magnus, maior, maximus: groot, groter, grootst).
Maximus was oorspronkelijk een Romeinse erenaam, in de vierde eeuw voor Christus verleend aan de oorlogsheld Quintus Fabius Maximus Rullianus. Later kwam Maximus als voornaam in gebruik, onder meer bij een stuk of elf heiligen.
Van Maximus werden Maxentius, Maximinus en Maximianus afgeleid. Alle drie deze namen zijn terug te vinden op de heiligenkalender en in de lijst van Romeinse keizers.
Knutselnaam
Toch hebben heiligen en keizers uit de oudheid maar weinig te maken met de populariteit van Max. Die hebben we te danken aan een Duitse keizer, Frederik III, die zijn zoon in 1459 de toen heel ongebruikelijke naam Maximiliaan (in het Duits Maximilian) gaf. Er bestaan twee verhalen over waarom hij dat deed.
Volgens het eerste verhaal zou Frederik de naam zelf in elkaar hebben geknutseld. Hij vernoemde zijn zoon naar de Romeinse generaals Quintus Fabius Maximus en Scipio Aemilianus in de hoop dat hij evenveel zou presteren als die twee samen.
Heilige
Heel origineel was Frederiks verzinsel niet, want de naam Maximiliaan bestond al wel (als verbastering van Maximinianus). De keizer zal dat ook wel hebben geweten. In de dom van de Duitse stad Passau bevindt zich het gebeente van de heilige Maximiliaan van Lorch, die rond 284 de marteldood stierf.
Vandaar het tweede verhaal: de heilige Maximiliaan zou Frederik in een droom hebben bevolen zijn zoon naar hem te vernoemen.
De verhalen kunnen best allebei waar zijn. Misschien viel Frederiks keuze op Maximiliaan omdat het een heiligennaam was die toevallig leek op de namen van zijn twee idolen. Katholieken kiezen nog steeds vaak een heiligennaam niet zo zeer vanwege de heilige zelf, maar omdat ze er andere positieve associaties bij hebben.
Keizer Max van Mexico
Hoe dan ook, Frederik III werd opgevolgd door Maximiliaan I en door vernoeming naar hem kwam de naam in de Duitse vorstenhuizen terecht: keizer Maximiliaan II, keizer Maximiliaan van Mexico (een Oostenrijker) en vijf Beierse vorsten.
Hier duikt ook de afkorting Max op, want ook in vroeger eeuwen vonden mensen Maximiliaan onpraktisch lang. In Duitse geschiedenisboeken kun je regelmatig lezen over ‘keizer Max van Mexico’ en ‘koning Max II van Beieren’.
Joodse naam
Niet alleen de Duitse adel omarmde Max(imiliaan), maar ook het gewone volk. Eind negentiende eeuw was Max een van de allergewoonste Duitse jongensnamen.
In Nederland was daar geen sprake van. De naam kwam hier van oudsher maar zelden voor. Behalve in Joodse kringen – denk maar aan advocaat Max Moszkowicz en moppentapper Mozes ‘Max’ Tailleur. In de Joodse kindernamen-top-50 van voor de oorlog stond Max op 22. Er zijn nu bijna 17.000 jongens en mannen die Max heten.
Het gebruik van Max als Joodse naam is uit Duitsland over komen waaien. Mensen die niet te veel als Jood in de kijker wilden lopen verruilden hun typisch Joodse voornamen vaak voor gewone Duitse namen die er een beetje op leken. Mozes werd zo Max.
Max is trendy
In de jaren 80 begon Max in de mode te raken. Ik geloof niet dat dat – zoals bij veel trendnamen wel het geval is – iets te maken had met een of andere celebrity. Max klonk gewoon goed: kort en vlot, internationaal uit te spreken en ook nog eens zeldzaam.
Dat zeldzame was er al snel af. Max kwam in 1997 binnen in de top-10 en stond in 2014 nog altijd op 16.
In het kielzog van Max verschenen er allerlei varianten in de hitlijst, voor ouders die nét even iets anders wilden. In de top-1000 van populairste jongensnamen van 2014 staan Max, Maxim, Maximilian, Maxime, Mex, Maximus, Maxwell, Maximiliaan, Maxx en Maksymilian (geen qrejatyve fantasiespelling, maar Pools). Echt populair is alleen Max zelf, maar alle Max-namen samen waren in 2014 goed voor 766 jongetjes.
Max is chic
Max is al lang over zijn hoogtepunt heen – dat was in 2000 met maar liefst 1157 geboortes – maar is nog altijd een stabiele factor in de top-20. Daar is hij trouwens verreweg de chicste naam: in wijken waar tussen 2009 en 2014 Maxen werden geboren wonen gemiddeld 21% meer hoogopgeleiden dan in de rest van Nederland.
Je kunt Max met recht een moderne klassieker noemen. Hij is al 30 jaar populair en vertoont geen tekenen van veroudering. Keizer Frederik III had eens moeten weten.
Wat vind jij?
Wat vind jij de mooiste Max-variant? Zou je je eigen kind zo noemen of heb je dat gedaan? Laat een reactie achter!
![]()
