Sam en Moos? Nee, Abraham en Sara. Dat waren voor de oorlog de meest voorkomende Joodse voornamen. Ik heb hier de top-50 op een rijtje gezet. Veel Joodse namen van toen klinken nu opvallend modern.
Foto: Het Leven, 1916
De top-50 is gebaseerd op het vuistdikke gedenkboek In Memoriam, waarin de namen staan van meer dan 100.000 Nederlandse Joden die in de oorlog zijn vermoord of omgekomen. Dit zijn daarin de meest voorkomende voornamen.
Top-50 Joodse voornamen
| Positie | Jongensnamen | Positie | Meisjesnamen |
|---|---|---|---|
| 1 | Abraham | 1 | Sara |
| 2 | Jacob | 2 | Esther |
| 3 | Salomon | 3 | Rachel |
| 4 | Mozes | 4 | Elisabeth |
| 5 | Joseph | 5 | Rebecca |
| 6 | David | 6 | Betje |
| 7 | Levie | 7 | Anna |
| 8 | Hartog | 8 | Mietje |
| 9 | Samuel | 9 | Eva |
| 10 | Simon | 10 | Sophia |
| 11 | Louis | 11 | Judith |
| 12 | Meijer | 12 | Marianne |
| 13 | Benjamin | 13 | Roosje |
| 14 | Isaac | 14 | Johanna |
| 15 | Maurits | 15 | Saartje |
| 16 | Nathan | 16 | Clara |
| 17 | Philip | 17 | Bertha |
| 18 | Barend | 18 | Grietje |
| 19 | Marcus | 19 | Rosa |
| 20 | Isaäc | 20 | Henriette |
| 21 | Emanuel | 21 | Leentje |
| 22 | Max | 22 | Lea |
| 23 | Alexander | 23 | Sientje |
| 24 | Hijman | 24 | Henriëtte |
| 25 | Aron | 25 | Alida |
| 26 | Herman | 26 | Naatje |
| 27 | Izak | 27 | Heintje |
| 28 | Bernard | 28 | Schoontje |
| 29 | Jacques | 29 | Aaltje |
| 30 | Elias | 30 | Helena |
| 31 | Jonas | 31 | Margaretha |
| 32 | Israël | 32 | Flora |
| 33 | Gerrit | 33 | Hanna |
| 34 | Jozef | 34 | Kaatje |
| 35 | Henri | 35 | Marianna |
| 36 | Juda | 36 | Jansje |
| 37 | Wolf | 37 | Lena |
| 38 | Willem | 38 | Jetje |
| 39 | Eliazer | 39 | Jeannette |
| 40 | Leo | 40 | Vrouwtje |
| 41 | Alfred | 41 | Martha |
| 42 | Andries | 42 | Catharina |
| 43 | Leendert | 43 | Rosette |
| 44 | Aäron | 44 | Klara |
| 45 | Julius | 45 | Duifje |
| 46 | Joël | 46 | Dina |
| 47 | Eduard | 47 | Mina |
| 48 | Jakob | 48 | Hendrika |
| 49 | Machiel | 49 | Maria |
| 50 | Lion | 50 | Keetje |
Ezel wordt Beer
Weinig verrassend: Joden hadden een voorkeur voor namen uit de Tenach, het Oude Testament. Abraham, Sara & co. natuurlijk, maar er zijn ook Joodse namen waar je de Bijbelse herkomst niet zo snel aan afziet.
Vrouwtje is een verbastering van de Jiddische naam Fraatje, die ‘vreugde’ betekent, net als de Bijbelse naam Simcha.
Hartog is een vernederlandsing van het Jiddische Hirsch. Die naam betekent ‘hert’ en is een soort vertaling van Naftali: in Genesis vergelijkt Jakob zijn zoon Naftali met een hinde. Op dezelfde manier verwijst Wolf naar Benjamin en is Juda de bron van Leo, Leendert en Lion (‘leeuw’).
Barend en Bernard (‘beer’) gaan terug op Issachar, die door Jakob wordt vergeleken met een… ezel. De voornaam Ezel zag men om begrijpelijke redenen niet zo zitten, dus werd het – Joost mag weten waarom – Beer.
Het verhaal achter andere namen is minder spannend. Om niet al te zeer als Jood in de kijker te lopen vervingen Joden hun Hebreeuwse naam vaak door een Europese naam die er wat op leek. Zo werd Levie Louis, Mozes Max of Maurits, Chaim Hijman, Isaac Jacques en Sara Selma.
Trendnamen
De voorkeur voor oudtestamentische namen geeft de Joodse top-50, en dan vooral die van de jongensnamen, een heel modern tintje. Namen als Samuel (Sem, Sam), Bram, Levie, Sara en Eva klonken ooit typisch Joods, maar zijn als trendnaam door het grote publiek omarmd.
We vinden in de top-50 van Joodse voornamen ook namen die nu nog niet zo heel populair zijn, maar dat best wel eens zouden kunnen gaan worden. Moos (van Mozes) gaat de laatste jaren heel snel. Ook Elijah/Elias, Isaac, Juda, Wolf en Lea(h) zijn namen om in de gaten te houden.
Tot slot voor avontuurlijke ouders een paar bijna verdwenen Joodse namen die best wel weer wat populairder mogen worden: Asser, Elkan, Kalman, Lion, Mendel, Moritz, Espérance, Zippora. Wie durft het aan?
Wat vind jij?
Welke Joodse namen in de lijst vind jij mooi? En heb je nog aanvullingen? Laat een reactie achter!